Δεντρολίβανο και... Θεραπευτικές Ιδιότητες

Δενδρολίβανο  - Rosmarinus officinalis L.

Στα αρχαία ονομαζόταν «απόσπληνος» και στα Κυπριακά Αρισμαρί ή Λασμαρί.

Το Rosmarinus εξηγείται ως ρόδο της θάλασσας(rose +marinus)  δηλαδή θέλει κλίμα κοντά στη θάλασσα κατά άλλη εκδοχή ros (υγραίνω)  + marinus (θάλασσα) ή ρως ή ρους (θάμνος) + μύρον.

Ήταν γνωστές από την αρχαιότητα οι ιδιότητες του δεντρολίβανου,π.χ. Αιγύπτιοι, Ρωμαίοι. Αναφέρεται από τον Θεόφραστο τον Διοσκουρίδη και άλλους ως «βότανο της σκέψης».

Προέρχεται από τις παραμεσόγειες  χώρες και τον μεσαίωνα υπήρχε στις αυλές των μοναστηριών. Είναι επίσης μελισσοτροφικό φυτό.

Αφέψημα η το πιο σωστό( αιθέριο έλαιο – απόσταξη) από δενδρολίβανο, τερεβινθίνη και κέδρου αναφέρεται ως ελιξίριο της νεότητας και ονομάζεται «νερό της βασίλισσας της Ουγγαρίας», λόγω της χρήσης από την βασίλισσα της Ουγγαρίας που το παρήγγειλε σε αλχημιστές της εποχής.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες άλλες πιο αρωματικές και άλλες λιγότερο με διαφορετικούς χημειότυπους.

Κύρια συστατικά...

• Οργανικά οξέα
• Αιθέριο έλαιο
• Φαινολικά οξέα : καφεϊκό , ροσμαρινικό οξύ
• Φλαβονοειδή : παράγωγα της φλαβόνης (λουτεολίνη, απιγενίνη, διοσμετίνη,)
• Τερπενικά συστατικά μονοτερπένια (πινένια , βερμπενόνη, 1,8 κινεόλη τερπινεόλη κ.ά.)
• Διτερπένια – διτερπενικές ενώσεις λακτόνες και κινόνες (καρνοσόλη, ροσμανόλη, καρνοσολικό οξύ)
• Τετερπένια (ουρσολικό οξύ)
• Άλλα συστατικά (τανίνες, κόμμεα, υδρογονάνθρακες)

Διακρίνουμε τρεις βιογενότυπους ανά γεωγραφική περιοχή.

Η διάκριση γίνεται βάσει της περιεκτικότητας σε συγκεκριμένα συστατικά : 

1. Τύπος Ευκαλυπτόλης 1,8 κινεόλης(Γαλλία, Ελλάδα, Τυνησία, FYROM, Αλβανία, Μαρόκο, Ιταλία).
2. Τύπος Καμφοράς- βορνεόλης   Ισπανία.
3. Τύπος  α- πινένιου και βερμπενόνης (Γαλλία, Κορσική , Αλγερία).

Χρήση...

Κυκλοφορικό, αναπνευστικό, αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, εντομοαπωθητικό, σπασμολυτικό, διουρητικό, μεταβολισμός, δερματικές παθήσεις και περιποίηση δέρματος , βιταμίνες , μέταλλα , ιχνοστοιχεία,αντιγηραντικό, μαγειρική και συντηρητικό τροφίμων (το μόνο που δεν αλλοιώνεται κατά το μαγείρεμα).

Ιδιότητες...

• Κυκλοφορικό : Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος έτσι συμβάλει : στην λειτουργία του εγκεφάλου μνήμη και συγκέντρωση, προστασία από νευροεκφυλιστικές παθήσεις (π.χ. Αλτσχάιμερ).
• Βοηθάει στην ανάπτυξη τριχοφυΐας, στην ατονία, κόπωση, αδυναμία, βοηθά την όραση, καρδιοτονωτικό.
• Αναπνευστικό :  βρογχίτιδα, βήχας, άσθμα, γρίπη.
• Αντιφλεγμονώδες : αρθρίτιδες, πόνοι μυών, αρθρίτιδα, ρευματισμούς, υπατικές διαταραχές.
• Αντισηπτικό : βακτηριοκτόνο, μυκητοκτόνο( πχ αραιωμένο αιθέριο έλαιο στο νερό για καθαρισμό των πληγών), διάρροια κ.ά.
• Εντομοαπωθητικό : φυτεύεται στους κήπους και για αυτό το σκοπό.
• Αιμορροΐδες : ως κατάπλασμα νωπό και κοπανισμένο.
• Διουρητικό : λειτουργία των νεφρών και κατακράτηση των υγρών,
• Μεταβολισμός: έλεγχος του βάρους( μεταβολισμός των λιπιδίων), έλεγχο του διαβήτη, καλή λειτουργία του πεπτικού.
• Σπασμολυτικό : νευραλγίες, πονοκεφάλους, πεπτικό (κολίτιδες, δυσπεψία), μυϊκούς σπασμούς.
• Δερματικά : ακμή, δερματίτιδα, εκζέματα, κυτταρίτιδα.
• Αντιγηραντικό  στην επιδερμίδα : σφίγγει την επιδερμίδα, ενυδάτωση, ελαστικότητα, λάμψη.
• Διατροφή   : βιταμίνες Β6, Α, Σίδηρο, μαγνήσιο, Ασβέστιο, Ψευδάργυρο, Κάλιο, Νιασίνη, Ριβοφλαβίνη.

Τρόπος παρασκευής...

Βάζω την αντίστοιχη ποσότητα από δενδρολίβανο  σε ένα κατσαρολάκι, προσθέτω το αντίστοιχο  βραστό νερό (1-2 κουταλιές του γλυκού για κάθε 250 ml  νερό).

Μόλις ρίξω το νερό, καπακώνω (για να μην έχω απώλειες σε αιθέρια έλαια).

Μετά από 15-20 λεπτά σουρώνω και πίνω.

Όταν είμαστε κρυωμένοι καλό είναι πριν καταπιούμε το ρόφημα να κάνουμε γαργάρα, αυτό βοηθά στην απολύμανση του λαιμού από (λοιμώξεις) βακτήρια.

Η Γερμανική Comnission E δέχεται την χρήση δενδρολίβανου σε περιπτώσεις δυσπεψίας , ρευματισμούς, κυκλοφορικό, αποχρεμπτικό.

Αντενδείξεις...

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την γαλουχία και την εγκυμοσύνη. Αποφυγή χρήσης για διάστημα μεγαλύτερο τον 15 μερών (ξανά μετά από μια παύση  15 μερών)

Καλό είναι επίσης να αποφεύγεται από άτομα με υπέρταση.

Μην ξεχνάτε ότι οι συμβουλές που θα βρείτε στο συγκεκριμένο ιστολόγιο δεν υποκαθιστούν τον γιατρό και η χρήση τους πρέπει να είναι πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό σας.

                                                                           Σιούλας Θοδωρής

                                                                             Γεωπόνος Τ.Ε.